Mirasçılık belgesi bir diğer adı ile veraset ilamı; mirasçıların miras bırakan tarafından bıraktığı mirasın paylarını gösteren önemli bir belgedir.
Miras bırakanın ölümü ile tüm miras açılmaktadır. Mirasçılar tarafından mirasın paylaşımı yapılma aşamasına kadar geçen süre zarfında mirasçılar tüm mallara elbirliği ile malik olarak bu malları mirasçı sıfatı ile kullanabilirler. Miras bırakanın taşınır ve taşınmaz mallarını mirasçılar kullanma hakkına sahiptirler. Miras bırakanın ölümünden sonra bırakmış olduğu taşınmaz mallarının tapuda mirasçılara devri veya 3. kişilere satılması durumunda veraset ilamı çıkartılması gerekmektedir. Veraset ilamı çıkartıldığından, miras bırakanın mirasçıları ve onlara düşen miras oranları belirlenir. Miras bırakanın bankadaki paralarının tasfiyesi ve paylaştırılması içinde mirasçılık belgesinin çıkartılması gerekmektedir. Mirasçılık belgesinin esas amacı miras bırakanın mirasçılarının kimler olduğunun üçüncü kişilere kanıtlanmasıdır. Miras bırakan ölümünden önce vasiyetname ya da mirasçılık sözleşmesi ile atanmış mirasçısını belirlemiş olabilir. Bu durumda da veraset ilamının çıkartılması oldukça önem arz eder. Atanmış mirasçılarda veraset ilamında miras üzerindeki haklarını kanıtlamış olur. Veraset ilamı Türk Medeni Kanunu tarafından verilen yetkiye göre yasal ve atanmış mirasçılar tarafından çıkartılması talep edile bilinir. Fakat miras bırakanın borçları sebebiyle mirasçılarının tespit edilerek borçlarının icrai yollar ile istenilmesinin sağlanabilmesi için, Yargıtay’ın yerleşik içtihatlarında alacaklılarında mirasçılık belgesi çıkarma haklarının olduğu kabul edilmiştir.
Miras bırakanın ölümü ile mirasçılarından birinin veraset ilamı almak için başvuru yapması yeterlidir. Her bir mirasçı ayrıca başvuru yaparak veraset ilamı alınmasını talep etmek zorunda kalmaz. Alınan veraset ilamı tüm mirasçıları kapsar ve tüm mirasçılar tarafından kullanılabilir.
Mirasçılık belgesi miras bırakanın son ikametgâh ettiği yer Sulh Hukuk Mahkemesi’ne “Veraset İlamı Talepli” dava yolu ise istenmektedir. Ancak son dönemde yapılan değişiklikler ile Noter yoluna başvurularak veraset ilamı alınmaktadır. Miras bırakanın mirasçılarının noter kanalı ile mirasçılık belgesi talep edebilmelerinin birtakım şartları mevcuttur. Şöyle ki; veraset ilamı talep eden mirasçının yasal mirasçı olması gerekmektedir. Ayrıca miras bırakanın veya mirasçılardan herhangi birinin yabancı uyruklu olmaması, evlatlık olmaması ve gaiplik durumum bulunmaması, ölüm tarihlerinin aynı gün olmaması gerekmektedir. Miras bırakan ölümünden önce atanmış mirasçı atamak amacıyla vasiyetname veya mirasçılık sözleşmesi yapmamış olması gerekmektedir. Ayrıca miras bırakan 23.11.1990 tarihinden önce öldü ise ve eşi hayatta ise bu durumda mirasçılık belgesinin alınabilmesi için Sulh Hukuk Mahkemesine başvurmak gerekmektedir. Tüm bu şartların taşınması halinde mirasçılar; miras bırakanın ölüm belgesi, vukuatlı nüfus kayıt örneği ve veraset ilamı başvuru formu ile Noter kanalı ile mirasçılık belgesini talep edebilirler. Tüm bu işlemlerin Avukat ile takip edilebilmesi için noter tarafından düzenlenen vekâletname gerekmektedir. Avukat miras bırakanın ölümü sonrasında mirasçıların birinden alınarak vekâletname ile veraset ilamının çıkartılması işlemlerini gerçekleştirir.
Bunun yanı sıra mirasçılar Sulh Hukuk Mahkemesine başvurarak miras bırakanın ölüm belgesi, vukuatlı nüfus kayıt örneği ve dava dilekçesi ile mirasçılık belgesinin çıkartılmasını dava yolu ile talep edebilirler. İşbu dava önem arz ettiğinden ivedilikle çözümlenen işlemler arasındadır. Sulh Hukuk Mahkemesi hâkimi dava dilekçesine eklenen belgeleri inceleyerek ölen kişinin mirasçılarını ve miras paylarını tespit eder. Veraset ilamımın talep edilebilmesi için tüm süreçleri avukat ile takip etmek hak kaybı yaşamamak adına önem taşır. Mirasçılık belgesinin talep edilebilmesi için kanunda hak düşürücü bir süre bulunmamaktadır. Mirasçılar diledikleri zaman mirasçılık belgesinin çıkartılmasını talep etme hakkına sahiptir. Fakat Miras bırakanın ölümünden itibaren 3 ay içerisinde mirasçılık belgesinin çıkartılması gerekmektedir. Veraset intikal vergisi ödemesi de yapılmaktadır. Atanmış mirasçılar için kanunda ayrı bir düzenleme yapılmıştır. Atanmış mirasçının mirasçı olduğunu kendisine tebliğ edildiği tarihten itibaren 1 ay geçtikten sonra mirasçılık belgesinin verilmesini isteme hakkı mevcuttur.
ÇALIŞMA ALANLARI